Zdrowie psychiczne człowieka, psychika i zdrowie, zdrowa psychika i zdrowe ciało, higiena psychiczna, psychologia zdrowia, zaburzenia psychiczne

III. Dziecko w dżungli, czyli świat widziany oczami dziecka alkoholika

Dziecko, obserwując na co dzień relacje między rodzicami, a także ich relacje z innymi tworzy swoje podstawowe przekonania i skrypty życiowe dotyczące tego, jak wyglądają relacje między ludźmi.
Świat widziany oczami dziecka jest niebezpieczny, bo nieprzewidywalny. To co się wydarzy w najbliższym otoczeniu w dużym stopniu zależy od tego, czy rodzic będzie trzeźwy, czy pijany i w jakim nastroju będzie drugi z opiekunów. Nieprzewidywalność otoczenia najczęściej wiąże się dla dziecka z tzw. obiektami społecznymi, czyli ludźmi (M.Kucińska, 2002).
Myślenie Dorosłych Dzieci Alkoholików nie odbiega od normy, trudno mówić tu o patologii czy trwałych zmianach. Czasami można powiedzieć, iż DDA cechuje wyjątkowa trzeźwość myślenia w sytuacjach stresowych i ekstremalnych. Potrafią podejmować dobre decyzje i trafnie analizować sytuację, podczas gdy innym przeszkadzają w tym silne napięcie lub emocje (M.Kucińska, 2002).
Inaczej jest w życiu osobistym: w myśleniu o sobie albo o swojej relacji ze światem. W tych obszarach myślenie opiera się na schematach. Przekonania, sądy i myśli oparte są na doświadczeniach z dzieciństwa, dodatkowo wracają w formie natrętnych myśli, kierując zachowaniem młodego człowieka.
Sposoby postrzegania świata i siebie z trudem poddają się zmianie w wyniku nabywania nowych doświadczeń. Prawdopodobnie ma to związek z pamięcią autobiograficzną, leżącą u podstaw naszego myślenia o sobie, o innych, o świecie. W niej znajdują się pewne skrypty, czyli przekonania. Aby zrozumieć myślenie charakterystyczne dla DDA, należy poszukać odpowiedzi na pytanie, z jakimi sekwencjami zdarzeń, sytuacji i relacji spotyka się dziecko w rodzinie, w której nadużywa się alkoholu, co w wyniku doświadczeń staje się dla niego typowe (M.Kucińska, 2002).
Nieprzewidywalność świata powtarzająca się w doświadczeniu dziecka owocuje ukształtowaniem się w jego wewnętrznych przekonaniach myśli typu: świat jest wrogi, świat jest dżunglą, w której trudno przetrwać.
Dzieci często zostają odizolowane od ludzi - sąsiadów, dalszą rodzinę czy kolegów z pracy traktują jako obcych. Dzieci są często pouczane, by trzymały się z daleka od obcych. Rodzice w takich wypadkach wypowiadają się negatywnie o ludziach, co jest spowodowane tym, że rodziny alkoholowe są dość zamknięte i rzadko utrzymują kontakty z kimkolwiek. To sprawia, że dzieci alkoholików zachowują dystans wobec osób spoza rodziny. Często wstydzą się za swoich rodziców, dlatego też podczas spotkań z innymi często czują zażenowanie, zawstydzenie bądź nieśmiałość. Uczucia te również oddalają je od innych ludzi, podobnie jak braki w umiejętnościach interpersonalnych.
Obraz siebie DDA jest swoistym kolażem: tekstów ważnych osób, roli, w jakiej funkcjonowało w rodzinie, i tego, jak doświadczało siebie, będąc dzieckiem.
Doświadczanie siebie to istotne spoiwo tego kolażu, gdyż zawiera skrypty typu: jestem słaby; jestem samotny; jestem nieważny; jestem bezsilny. Na szczęście nie wszystkie głęboko ukryte, podświadome przekonania Dorosłych Dzieci Alkoholików na swój temat są negatywne. Jednak negatywna jest duża część owych przekonań, co sprawia, że DDA opisują siebie raczej negatywnie, koncentrując się na swych wadach, nie wierząc w swoje siły i przymioty (M.Kucińska, 2002).
Taki rodzaj myślenia o sobie wywołuje smutek, przygnębienie, poczucie beznadziejności i zwątpienie we własne możliwości.
Świat dla dziecka jest groźny, nieprzyjazny, wręcz wrogi. Ludzie są nieobliczalni. Pod wpływem alkoholu bądź nieopanowanych emocji krzywdzą i wykorzystują. Dzieci są słabe i stają się ofiarami. Czują się bezradne, osamotnione, zaniedbane.
Wiele dzieci alkoholików marzy o rodzinie, w której rodzice są odpowiedzialni za wszystko, żyją w zgodzie ze sobą i innymi, szanują się wzajemnie, są gotowi nieść pomoc. Taki świat jest przyjazny, a dziecko czuje się bezpiecznie.