Zdrowie psychiczne człowieka, psychika i zdrowie, zdrowa psychika i zdrowe ciało, higiena psychiczna, psychologia zdrowia, zaburzenia psychiczne

Jedną z cech transu hipnotycznego jest zwiększona sugestywność zahipnotyzowanego na sugestie hipnotyzera. Analogiczny efekt można uzyskać na drodze chemicznej, podając pacjentowi szybko działające barbiturany. W 1882 r. M. Griesinger stosując amytal stwierdził, że pacjenci wpadają w dziwny trans przejawiający się zupełnym zniesieniem hamulców, a nawet mówią o największych osobistych tajemnicach. Jednak dopiero w 1932 roku Anglik A. Horsley opracował zasady stosowania metody, którą nazwał narkoanalizą. Służyła mu ona do wyzwalania oraz analizy wspomnień i stłumionych emocji u jego pacjentów.

Sam zabieg polega na powolnym, dożylnym wstrzykiwaniu barbituranu (pentotal, evipan, scopolamina, narkosan, amytal i inne). Iniekcja wywołuje u pacjenta stan na pograniczu snu i jawy. Jego objawami są pasywność, obojętność i zawężenie pola świadomości. Stan ten łączy się także z uczuciem błogości, ogólnym psychicznym odprężeniem i znacznym zwiększeniem podatności na sugestie prowadzącego zabieg.

Ponieważ podczas narkoanalizy nie działają w mózgu badanego ośrodki kontroli wolicjonalnej, mówi on to, co myśli. Tym samym ma tendencję do zwierzeń i łatwiej mu wydobyć z nieświadomości stłumione i wyparte tam wspomnienia.

Ze względów prawno-etycznych zainteresowanie narkoanalizą w medycynie prawie zupełnie zanikło. Sporadycznie używa się jej w pierwszym etapie leczenia narkomanów. Natomiast prawdziwy rozkwit metoda ta przeżywała w okresie drugiej wojny światowej. Stosowano ją, by skłonić pacjenta do przypomnienia sobie wydarzeń, które spowodowały u niego powstanie nerwicy frontowej. Po wojnie próbowano zastosować narkoanalizę w leczeniu różnych schorzeń. Przy zahamowaniu melancholicznym w czasie narkoanalizy można nawiązać kontakt z pacjentem. Natomiast nie powiodły się próby narkoanalitycznego przełamania osłupienia katatonicznego ani uchylenia niepamięci z okresu zamroczenia padaczkowego. Udaje się natomiast odtworzyć przeżycia z czasu rzekomej niepamięci pochodzenia histerycznego.

Na I Kongresie Neuro- Psycho- Farmakologicznym w Rzymie (wrzesień 1958), doniesiono o odkryciu substancji samoistnie wywołującej stan analogiczny do hipnozy. Otrzymuje się ją z grzyba psilicybe mexicana, którego meksykańscy Indianie używają do wprawiania się w stan odurzenia. Doświadczalnie stwierdzono, że człowiek po użyciu tej substancji przeżywa halucynacje i iluzje, pojawiają się u niego zaburzenia poczucia czasu i schematu własnego ciała oraz stosunku jaźni do otoczenia. W stanie podobnym do snu wyłaniają się z pamięci dawne przeżycia. Badany nie jest w stanie odróżnić ich od otaczającej rzeczywistości. Na motywach stosowania tej substancji, w połączeniu z deprywacją sensoryczną, oparty jest wyświetlany u nas przed laty film pod tytułem “Odmienne stany świadomości”.

W ostatnich latach wymyślono nową technikę narkoanalizy. Najpierw podaje się diazepam, który wywołuje szybki sen. Następnie pacjent otrzymuje silne amfetaminy, budzące go ze snu. Efekt działania takiej mieszanki jest piorunujący, przypomina stan ciężkiej toksykacji mózgu u chronicznych narkomanów. Stwarza duże zagrożenie dla życia, nie zraża to jednak chętnych przeżycia nowych doznań.

W Polsce stosowanie narkoanalizy jest zabronione i karane z art. 157 k.k. z uwagi na wyłączenie swobody decydowania poddanego zabiegowi człowieka.

Narkoanaliza, zwana też “serum prawdy”, wykorzystywana bywa dla potrzeb wywiadu i kryminalistyki. Ma zmusić podejrzanego do przyznania się albo do zdradzenia ukrywanych informacji. Oczywiście, takie przyznanie nie może być dowodem, co zupełnie nie przeszkadza służbom specjalnym w jej stosowaniu, gdyż im nie o dowody, a o informacje właśnie chodzi. Ze szczególnym upodobaniem narkoanalizę stosowali agenci gestapo w okresie II wojny światowej. Po okrutnych torturach zastosowanie narkoanalizy prowadziło często do zdradzenia tajemnic, ukrywanych przez partyzantów lub konspiratorów.