IV. Zamrożeni ludzie, czyli jakich problemów emocjonalnych doświadczają osoby, które dorastały w rodzinie alkoholowej.

Większość Dorosłych Dzieci Alkoholików doświadcza problemów emocjonalnych. Jedni leczą się z powodu nawracającej depresji, inni z powodu nerwicy.
Timmen L. Cermak, Jacques Rutzky :?Uczucia same w sobie rzadko bywają źródłem problemów. Jest nim natomiast niewłaściwy stosunek do uczuć, który powoduje, że traumatyczne przeżycia nie przestają prześladować ludzi w ich dalszym życiu?. ( ? Czas uzdrowić swoje życie?, 1996)
Dzieci, które wychowywały się w rodzinach, gdzie nadużywano alkoholu, przechodzą swoisty trening w sposobach radzenia sobie z emocjami. Już we wczesnym okresie swojego życia narażone są na bardzo silne doświadczenia emocjonalne, pomimo że ich mechanizmy obronne nie są jeszcze zbyt dojrzałe.
Do tych doświadczeń można zaliczyć:
Kłótnie (krzyki, bójki najbliższych, wyzwiska)
Zaniedbanie podstawowych potrzeb fizjologicznych (np. głód, zimno, niezmienione pieluszki, itp.)
Poczucie zagrożenia

Dziecko w takich sytuacjach przeżywa mieszankę trudnych uczuć, takich jak lęk, gniew, bezradność. Zwykle pozostaje z nimi samo, gdyż najbliższych nie ma lub są sprawcami sytuacji, wywołującej ten nieprzyjemny stan.

Jerzy Mellibruda: ?im wcześniej w życiu dziecka miały miejsce takie doświadczenia, tym wyraźniejsze jest ukształtowanie się jednego z dwóch sposobów obchodzenia się z emocjami: zamrożenia lub nadwrażliwości emocjonalnej?( ?Pułapka niewybaczonej krzywdy?, 1997).
Niektóre dzieci na krzyk lub nagłe zagrożenie reagują zastygnięciem. Inne potrafią zamrozić reakcję emocjonalną, jakby jej nie było. W każdym razie na zewnątrz nie widać przeżywanego stanu. Takie dzieci szybko się uczą, że lepiej nic nie czuć, gdyż uczucia są bolesne i przeszkadzają w działaniu. Odcięcie emocji, zamrożenie ciała tak, by nie pojawiły się w zachowaniu żadne czytelne reakcje, ułatwia dziecku poradzenie sobie w sytuacji zagrażającej.
Inne dzieci, czujące napięcie, natychmiast wyrażają je na zewnątrz płaczem albo krzykiem (M.Kucińska, 2002).

Radzenie sobie z trudnymi emocjami:
Zepchnięcie uczuć do podświadomości
Pomniejszanie ich lub zaprzeczanie
Nierozpoznawanie ich ( nienazywanie)
Mylenie z myślami (np. ?Czuję, że nie chcecie ze mną rozmawiać i mnie nie lubicie?)
Trudne emocje:
Wstyd
Poczucie winy
Gniew
Smutek
Strach

Kiedy DDA zaczynają przyglądać się swoim doświadczeniom z dzieciństwa, zwykle pojawia się: lęk przed wspomnieniami, lęk zapamiętany z groźnych sytuacji, lęk przed tym, co odkryją o sobie. Dorośli, którzy wychowywali się w rodzinach alkoholowych noszą w sobie dużo lęku. Nie zawsze jest on widoczny. Często bywa starannie ukrywany i pojawia się jedynie w bliskich związkach.
Lęk w życiu dorosłym często pojawia się w postaci różnych fobii, lęków przed autorytetami i przełożonymi, co znacznie utrudnia dojrzałe funkcjonowanie.
Gniew jest naturalną reakcją na krzywdę naszych bliskich. Zatem kiedy DDA uświadamia sobie własne krzywdy i zaniedbania, pojawiają się poczucie niesprawiedliwości, bunt przeciwko temu, co kiedyś się stało, i różne odmiany gniewu.
Praca z uczuciem gniewu jest trudna. Ludzie, którzy wiedzą, co się dzieje, gdy ktoś przeżywa negatywne emocje w sposób niekontrolowany, zwykle unikają wszelkiej złości. Kojarzą ją z agresją i przemocą. Trudno im uwierzyć, że złość czy gniew mogą wnosić cokolwiek konstruktywnego. I rzadko łączą swoją melancholię z uczuciem, którego ? jak twierdzą - nie czują (M.Kucińska, 2002).
Chyba wszystkie Dorosłe Dzieci Alkoholików znają uczucie zalegającego smutku. Niewiele z nich leczy się jednak z powodu depresji. Smutek bezpowrotnej straty, dziecięce rozżalenie, kiedy najchętniej schowałyby się pod kołdrą przed całym światem, i poczucie osamotnienia ? związane z jakąś formą opuszczenia, której się doznało.
Dziecko czuje się opuszczone, gdy ma niepełną rodzinę, ale także gdy długo jest samo w domu, albo gdy permanentnie nie ma nikogo, kto poświęciłby mu czas i uwagę. Każdy z nas nosi wspomnienia, które wywołują w nim głęboki smutek. DDA mają takich wspomnień dużo (M.Kucińska, 2002).
Wiele Dorosłych Dzieci Alkoholików sądzi, że uczucia można w pełni kontrolować. Często pojawia się przeświadczenie: wszystko albo nic (albo mam całkowitą kontrolę, czyli to co czuję, zależy jedynie od mojej woli, albo nie mam żadnej kontroli nad swoimi emocjami) ? jest jednak złudzeniem.
Możliwa jest kontrola świadomości i wyrażania uczuć, ale nie można kontrolować pojawiania się uczuć. W danym momencie można wyrazić to, co się przeżywa lub nie wyrażać tego ? zgodnie ze swoją wolą.
U dzieci z rodzin alkoholowych pojawia się postawa obronna wobec życia i ludzi, która jest efektem zmian w reakcjach emocjonalnych. Człowiek taki żyje w ciągłym napięciu, które wiąże się z przekonaniem, że świat i ludzie są do niego wrogo nastawieni, a on nie ma na to wpływu. Może tylko czekać na coś nieprzyjemnego, co na pewno się wydarzy (np. atak, szczęście, agresja). Celem takiej osoby jest przetrwanie i poradzenie sobie w nowej sytuacji. Trudno jej być otwartą i ufną. To oznacza dla niej bezradność i wystawienie się na atak.